Granica. Rekonesans wizualny
Sto lat temu Polska odzyskała niepodległość. Rozpoczęty w tym momencie proces kształtowania granicy państwa ciągnął się praktycznie przez cały okres międzywojnia i był echem kolejnych aspiracji władz. Mimo, że kojarzymy jej przebieg z arkuszy historycznych map, rzadko uświadamiamy sobie jak efemeryczna była to linia – przestała istnieć zalewie po nieco ponad dwudziestu latach (to tak jakby w 2019 wycofać się ze struktur NATO czy (niewiele później) z Unii Europejskiej).
Granica państwowa to, poza linią na mapie, najczęściej po prostu pas ziemi rozdzielający dwa kraje, dwie społeczności, dwie kultury narodowe – czy jednak zawsze te podziały są tak klarowne, tak widoczne, tak zero-jedynkowe? Oczywiście: nie. Czy przestrzeń pamięci miejsca, ludzi jest w stanie zachować jej obrazy, artefakty niemal osiemdziesiąt lat później? Tu zdania są podzielone.
Prezentowane prace to wynik fotograficznego rekonesansu wzdłuż zachodniej części międzywojennej granicy polsko-niemieckiej. Celem wyjazdu było spojrzenie na ten obszar bez wstępnych założeń, tez, koncepcji. W rezultacie, po powrocie, wyłoniły się cztery prowizoryczne aspekty: infrastruktura przygraniczna (urzędy celne, drogi techniczne), blizny zawirowań własnościowych po 1945 (odmienne podejście do nieruchomości na ziemiach odzyskanych i przedwojennie polskich), pozostałości umocnień militarnych (bunkry, umocnienia), wreszcie symboliczne zawłaszczania ziem poniemieckich (nazwy nowych klubów sportowych, obeliski i monumenty). Pozostały też fragmenty historii mówionej, ostatni świadkowie – to temat na kolejną odsłonę projektu.
Obrazy na tej wystawie to dwa sposoby (re)konstrukcji przestrzeni w fotografii. Pierwszy to klasyczne anaglify – patrząc przez barwne okulary mamy wrażenie trójwymiarowości zdjęcia. Drugi rodzaj obrazów to wzajemne przenikania spojrzeń na miejsca graniczne – w zależności, które oko przymkniemy, spoglądamy na granicę z jednej, bądź drugiej jej strony.
Jeśli mają Państwo uwagi, spostrzeżenia, refleksje, a może wspomnienia związane z tematyką wystawy – zachęcam do kontaktu: wsternak@uw.edu.pl
Wojciech Sternak
Wojciech Sternak - fotograf i kulturoznawca. Zajmuje się teorią, praktyką i dydaktyką fotografii i metod obrazowania. Autor tekstów o fotografii oraz wielu wystaw indywidualnych i zbiorowych. Interesuje się szczególnie relacja podróży i fotografowania. W 2006 roku wydał pierwszy polski album o katastrofie czarnobylskiej „Cień Czarnobyla”. W 2013 roku zaprezentował w PME w Warszawie dokumentalny cykl „Dopóki. Wisła” opowiadający o naszej największej rzece. Adiunkt w Katedrze Fotografii i Genologii Dziennikarskiej na Wydziale Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego, Dyrektor Studium Fotografii ZPAF. Popularyzator fotografii, prowadzi warsztaty i wykłady o fotografii dla uniwersytetów i ośrodków kultury w wielu miastach Polski.
Zapraszamy na wernisaż 10 października w środę na godzinę 19.00
Wystawa dostępna dla zwiedzających w dniach 10.10 – 10.11.2018
Galeria Obok ZPAF, Plac Zamkowy 8, Warszawa
.
Granica. Rekonesans wizualny
