W latach 2009-2015 pracowałem w Ośrodku „Brama Grodzka-Teatrn NN” w Lublinie gdzie  prowadziłem pracownię fotograficzną z przylegającą do niej niewielką przestrzenią galeryjną. Organizowałem wystawy, spotykałem artystów z różnych stron świata, eksperymentowałem z technikami i narzędziami. Spędzałem w ciemni długie godziny dotykając materii, która najbardziej mnie pociągała. Wówczas także po raz pierwszy zetknąłem się z syntetycznymi tekstami Jerzego Lewczyńskiego. W jednym z nich pisał: „Uczucie obcowania z fotografią staje się podobne do dotknięcia czegoś tajemniczego, co było kiedyś żywą pulsującą materią, a dziś jest tylko kartką papieru! Może czujemy podobne napięcie dotykając kawałka wulkanicznej lawy, która, wyrzucona z głębi ziemi, była świadkiem narodzin naszego świata!” [Jerzy Lewczyński, Archeologia fotografii. Prace z lat 1941-2005, 2005].

W 2010 roku stworzyłem swój pierwszy negatyw na bazie emulsji kolodionowej. Było to ważne doświadczenie, które utwierdziło mnie w poczuciu słuszności wyboru drogi, będącej jakby nie patrzeć drogą „pod prąd”. Wydaje się to bowiem logiczny kierunek w poszukiwaniu istoty rzeczy.

W 2012 roku do Bramy Grodzkiej trafiła kolekcja blisko trzech tysięcy szklanych negatywów znalezionych podczas remontu strychu kamienicy przy ulicy Rynek 4 w Lublinie. Były to negatywy żydowskiego fotografa zamordowanego zapewne podczas Holokaustu. Sportretował on tysiące twarzy i wśród gazet i pudełek ukrył je na strychu. Kolekcja była dla mnie czymś wspaniałym i zarazem wstrząsającym. Nie byłem wówczas gotowy na kontakt z takim ładunkiem informacji i emocji, o ile w ogóle można być gotowym na podobny przypadek nie będąc doświadczonym archiwistą i historykiem. Zdjęcia jak gdyby wymykały się próbie ich zrozumienia. Właściwie nie były to dla mnie zdjęcia lecz czyste ślady obecności. Bardzo konkretne, namacalne, z wyraźnymi liniami papilarnymi na emulsji i pismem na powierzchni szkła. Wyrzucone z przeszłości, właśnie tak jak wulkaniczna lawa Lewczyńskiego. Kopiując na papier i czyszcząc negatywy zanotowałem wtedy rzecz paradoksalną: oto są ślady naszych śladów, one o niczym nie zaświadczą.

Nie sądzę, abym dziś używał fotografii ze względu na jej wrodzoną cechę, jaką jest pamięć. Nie fotografuję żeby pamiętać. Niewiele może wynikać z pamięci, znacznie więcej natomiast z faktu przeżycia. Staram się zatem poprzez fotografię docierać właśnie do głębi przeżycia. Bez złudzenia patrzę na to co wcześniej czy później będzie zapomniane. Chciałbym powiedzieć o tym wprost, bez metafory. Chcąc nie chcąc chodzę śladami poprzedników, fotografów z Lublina. Tak się nawet złożyło, że fotografuję ich narzędziami. Moje zdjęcia powstały przez użycie narzędzi służących Stanisławie Siurawskiej, Janowi Magieskiemu, Zbigniewowi Zugajowi, Lucjanowi Demidowskiemu, Renacie Sarnowskiej. Wybieram tych, których chcę sportretować. W swoich wyborach stoję często po stronie tych ludzi, o których świat nie zechciał pamiętać, po stronie miejsc i wydarzeń zapomnianych bez litości. Ku niepamięci - co do tego nie mam złudzeń. Nie twierdzę przez to, że nie ma w tym dla nas nadziei. Twierdzę tylko, że jest to bez znaczenia. Gdyby ktoś zatem zapytał „Dlaczego fotografuję?” odpowiedziałbym: „dla tego”.

Mówiono mi niejednokrotnie, że fotografuję duszę, cokolwiek miałoby to oznaczać. Tymczasem jednak fotografuję materię. Przeznaczeniem materii jest przemiana, rozpad, śmierć. Nie fotografuję duszy, fotografuję powłokę. Powłoka zaś przemienia się, rozpada, umiera. Oto co właściwie fotografuję. Przez fotografię doświadczam złożonego świata przyrody. Obserwuję w tym świecie rodzaj mocy, który przenika wszystkie możliwe poziomy. Spaja go, jest czymś w rodzaju uniwersalnej wiedzy być może w najstarszym znaczeniu tego słowa. Dzięki tej mocy stworzenie komunikuje się z żywiołami, człowiek dialoguje z nimi słowem choćby nawet pomyślanym, tak jak poetka Eda Ostrowska, która pisała: wodo jak kryształ i błogosławieństwo wzmocnij mnie [Eda Ostrowska, Dojrzałość pieśni i piersi, 2011].

Rzeka towarzyszyła mi od wczesnego dzieciństwa. Fotografuję rzekę nad którą się wychowałem. Fotografuję rzekę u jej źródeł. To bardzo ważne dla mnie, przyglądać się rzece. Fascynuje mnie działanie Jarosława Lustycha, który za pomocą struny i puszki nagrywa rzeki w różnych częściach świata. Zdaje mi się, że Lustych zanurzył swoje działanie w jakiejś nieskończonej głębi. Absolut przebywa w naturze. Jest przez nią reprezentowany. Przychodzi do nas i mówi głosem żywiołu.  Głowa Jego i włosy – białe jak biała wełna, jak śnieg, a oczy Jego jak płomień ognia. Stopy Jego podobne do drogocennego metalu, jak gdyby w piecu rozżarzonego, a głos Jego jak głos wielu wód [Apokalipsa św. Jana, 1,14-16]. Natura nosi cechy nieskończoności i nieśmiertelności i widzę ją nieskończoną i nieśmiertelną. Woda niesie w sobie życie i z niej rodzi się stworzenie. Kochaj tę wodę! Zostań przy niej! Ucz się od niej! (…) Kto rozumie tę wodę i jej tajemnice (…) ten rozumie wiele innych rzeczy, wiele tajemnic, wszystkie tajemnice [ Hermann Hesse, Siddhartha. Poemat indyjski, 1988].

PRZEŻYWAĆ FOTOGRAFIĘ